Meeste Nederlanders niet bezorgd om banenverlies door robots

Het afgelopen jaar hebben verschillende wetenschappers en visionairs uitspraken gedaan over de toenemende digitalisering van onze samenleving, de opkomst van robots op de werkvloer, het gevaar van kunstmatige intelligentie, etc.

Ook zijn hierover diverse onderzoeken verschenen. Hoe de Nederlandse burger over deze ontwikkelingen denkt, is tot nu toe nauwelijks aan bod gekomen. Het Intel-onderzoek ‘Digitale Samenleving’ brengt daar verandering in en peilt de toekomstverwachtingen van Nederlanders over technologie.

Het onderzoek van Intel kijkt naar de rol die digitale technologie speelt in onze samenleving. Maken Nederlanders zich zorgen over de toenemende digitalisering, of zien ze daar kansen? Hoe zien ze de impact van technologie in de toekomst? Het onderzoek werd in september 2015 door marktonderzoeker Trendbox gehouden onder 1.114 Nederlanders van 16 jaar en ouder. Aanleiding voor het onderzoek is de 50^e verjaardag van de Wet van Moore, die zegt dat de rekenkracht van computerchips exponentieel toeneemt. Deze ‘wet’ geeft al 50 jaar het tempo aan van de ontwikkeling van digitale technologie en zal dit ook voor de voorzienbare toekomst blijven doen.

Een betere wereld dankzij technologie maar wel zorgen over de toekomst

Technologische innovaties hebben geresulteerd in een enorme vooruitgang voor alle aspecten van onze samenleving. Maar daarmee is ook de afhankelijkheid van technologie sterk toegenomen. Deze beide aspecten van innovatie worden ook weerspiegeld in de resultaten van het Intel-onderzoek. Maar liefst 60% van de respondenten is van mening dat technologie de wereld beter heeft gemaakt, maar tegelijk maken bijna evenveel Nederlanders (58%) zich zorgen over de rol die digitale technologie in de toekomst zal spelen.

Een van de grootste zorgen betreft de privacy: ruim driekwart van de Nederlanders (76%) zegt daarover bezorgd te zijn. 78% maakt zich steeds meer zorgen over cybercriminaliteit of identiteitsdiefstal. 85% vindt dan ook dat er betere wetten nodig zijn om al die digitale ontwikkelingen bij te benen. 45% is van mening dat in de eerste plaats de burger zelf verantwoordelijk is voor een veilige en verantwoordelijke digitale samenleving. Maar voor een iets hoger percentage deelnemers (48%) is het toch de overheid die daarvoor moet zorgen. Toch zegt 42% van de Nederlanders vandaag een gelukkiger leven te leiden dankzij technologie.

Robots en werkgelegenheid

Ondanks de soms alarmerende berichten over de opkomst van robots en andere digitale technologieën op de werkplek, is een ruime meerderheid (66%) van de Nederlanders niet bezorgd dat zijn of haar baan binnen 10 jaar zal worden overgenomen door een robot. Bijna 8 op de 10 Nederlanders denken dat digitale technologie binnen 5 jaar nieuwe soorten banen zal opleveren. Toch verwacht bijna twee derde (65%) dat door de inzet van digitale technologie uiteindelijk meer banen verloren zullen gaan dan erbij komen. Vooral Nederlanders met een lagere opleiding en mensen met lagere inkomens zijn meer dan gemiddeld bang hun baan te verliezen door technologische ontwikkelingen.

“Belangrijke innovaties hebben in de hele menselijke geschiedenis altijd twee reacties opgeleverd: bewondering en bezorgdheid. Enerzijds hebben we grote verwachtingen dat nieuwe technologieën betere mensen van ons maken en allerlei problemen voor ons oplossen. Aan de andere kant zijn we bezorgd over de impact van die nieuwe technologie op ons lichaam, onze relaties en onze samenleving”, zegt Patrick Bliemer, Territory Director Intel Noord Europa. “Toch zien we telkens weer dat technologische innovaties ons tijds- efficiencywinsten opleveren en zorgen voor nieuwe marktkansen. Ik verwacht dat we dit ook weer zullen zien bij bijvoorbeeld de inzet van robots op de werkvloer. Juist de combinatie van robotcapaciteiten met menselijke creativiteit, inzicht en voorstellingsvermogen zorgen voor een hogere productiviteit en groei.”

Kantelpunt

Afgaande op de resultaten lijkt het erop dat het gevoel over technologie een kantelpunt heeft bereikt. Op dit moment denken veel Nederlanders vooral positief over de invloed van technologie op zaken van persoonlijke aard, bijvoorbeeld bankieren (67% van de Nederlanders), reizen (64%), winkelen (61%) en entertainment (58%). Over meer sociaal-maatschappelijk zaken zijn minder Nederlanders positief: ouderen (32% van de NL-ers), persoonlijke veiligheid (32%), het milieu (31%), wereldvrede (19%) en privacy (16%). Kijkend naar de toekomst (10-15 jaar) blijkt echter dat Nederlanders juist op sociaal-maatschappelijk vlak een positiever effect verwachten van digitale technologie, terwijl op persoonlijk vlak de verwachtingen afnemen. De verschillen tussen het gevoel nu en de verwachtingen voor de toekomst zijn echter gering: enkele procentpunten. Het lijkt dan ook alsof er een verzadigingseffect is opgetreden in de verwondering en de verwachtingen over de potentiële impact van toekomstige technologieën op mens en maatschappij. Om daarin verandering te brengen is er een nieuwe generatie dromers, denkers, makers en uitvinders nodig, die met verrassende nieuwe ideeën te komen.

Het volledige onderzoeksrapport ‘Digitale Samenleving’ is hier te vinden.