Een Europees internet: een goed idee?

door Jan Van Haver |

 

Angela Merkel heeft onlangs in haar wekelijkse podcast het idee van een Europees internet geopperd. Veel details heeft zij er nog niet losgelaten, waardoor het niet helemaal duidelijk is of zij echt een hele nieuwe infrastructuur wil bouwen, of dat het haar meer te doen is om Europese aanbieders van verschillende online diensten een boost te geven. Dat laatste lijkt het meest evident, als we kijken naar eerdere uitspraken die zij heeft gedaan. Ook in de Europese Commissie is al eerder over dit idee gesproken. Zo heeft ook Neelie Kroes haar voorkeur uitgesproken voor Europese aanbieders van bijvoorbeeld clouddiensten. Het is duidelijk dat heel veel internetgebruikers en zelfbenoemde experts fel tegen een Europees internet zijn, en hier verschillende argumenten voor opvoeren. Maar zijn hun tegenwerpingen waardevolle argumenten? Naar mijn idee slechts deels. Hieronder behandel ik een aantal argumenten tegen een Europees internet die ik ben tegengekomen in de media. 

Een Europees internet is onzin. Merkel wil alleen politiek scoren met deze uitspraak, het is niet daadwerkelijk haar opzet om de communicatie van Europeanen te beschermen.

De kritische lezer zal het met mij eens zijn dat dit een drogreden is. Ik begrijp dat degene die deze uitspraak doet het Euronet een nutteloos idee vindt, maar hij beargumenteert eigenlijk niet wat het idee in de weg staat.

Als we dan deze mening alsnog behandelen als feit en veronderstellen dat het inderdaad een meer politiek bewogen beslissing is om een Euronet op te zetten dan iets anders (wat ik overigens zelf niet onderschrijf, maar ‘for arguments’ sake’), sluit dat dan uit dat het kan werken om de communicatie van Europeanen te beschermen? Dat lijkt me niet. De meeste producten in de wereld zijn ooit bedacht met het doel om de bedenker ervan schatrijk te maken. Maar tegelijkertijd vervullen die producten naast de gewenste economische ook hun beoogde functionele functie.

De NSA laat zich niet door grenzen tegenhouden. Spionage vindt plaats waar de informatie zit.

Hoewel dit waarschijnlijk juist is, maakt het naar mijn idee toch nog wel uit of de informatie voor het oprapen ligt, of dat je eerst nog allerlei malware en spyware moet gaan ontwikkelen om achter de informatie te komen. Denk aan de gegevens die Microsoft, Facebook, Google, Twitter en Apple van gebruikers in handen hebben. Deze gegevens moeten zij zonder gerechtelijk bevel, zonder morren overdragen aan Amerikaanse diensten wanneer deze daarom vragen. Dit is vastgelegd in de US Patriot Act waar alle Amerikaanse bedrijven zich aan dienen te houden. Als al die services van Europese origine waren geweest, hadden zij om te beginnen al veel minder uitgebreide databases gehad, omdat Europese privacywetgeving het bewaren van zulke gedetailleerde, niet-geanonimiseerde gegevens niet toestaat. Ten tweede kunnen Europese partijen niet zonder tussenkomst van een rechter worden verplicht om de gegevens die ze wel in (beperkte) databases hebben, over te dragen aan de autoriteiten. En Amerikaanse autoriteiten zouden sowieso al geen grond hebben om dat soort gegevens te vorderen. Dat een partij als de NSA allerlei illegale middelen in zal zetten om de gegevens toch te bemachtigen kan (kennelijk) niet helemaal worden uitgesloten. Maar wat zij dan vinden is dan in elk geval een veel minder kant en klaar informatiepakket dan zij momenteel van Amerikaanse bedrijven ontvangen. Dat lijkt me in ieder geval winst.

Bijna alle Europese inlichtingendiensten (de Britse GCHQ, de Duitse BND, de Franse DCR, de Nederlandse MIVD, etc.) werken nauw samen met de NSA. Uit een Europees internet zullen deze diensten ook zo veel mogelijk data verzamelen.

Als zij dit al zouden doen, zou hier toestemming voor nodig zijn van de rechter. En als ze het illegaal doen, dan nog zullen zij nooit zo een duidelijk beeld krijgen van individuele gebruikers als nu, omdat de databases minder compleet zijn en meer geanonimiseerde gegevens bevatten. Een betere situatie dan nu.

Het internet loopt grotendeels via glasvezelkabels door de VS, en de meeste grote technologiebedrijven en clouddiensten zijn van Amerikaanse origine of in Amerikaanse handen. Het zal moeilijk worden voor Europa om op structureel gebied een verschil te maken.

Bij dit argument wordt duidelijk gedacht aan een geheel losstaand net, dat niet over Amerikaans grondgebied loopt. Dat zou inderdaad behoorlijk ambitieus zijn. Ik denk dat er met een Europees internet vooral gedacht wordt aan Europese internetdiensten. Een Europese Facebook, Europese Google-services en Europese Cloudaanbieders. Die zullen over het algemene internet moeten gaan. Maar het feit dat de aanbieders Europees zijn en daarmee onder de Europese privacywetgeving vallen, is pure winst.

Een Europees internet zou de vrijheid van Europese gebruikers om te kunnen kiezen welke diensten ze gebruiken, ongeacht waar deze vandaan komen, kunnen inperken. Hierdoor wordt het internet gesloopt.

Jan Van Haver, Country Manager, G Data Benelux

Ik geloof niet dat het de bedoeling is om Amerikaanse diensten in Europa te verbieden. Het is uiteindelijk aan de consument om te beslissen met welke leverancier hij in zee gaat. Maar het zou zeer gunstig zijn als elke Europeaan, die waarde hecht aan de Europese kijk op privacy, bij elke mogelijke dienst de optie heeft om een Europese aanbieder te kiezen. Ik zie eerlijk gezegd niet in, wat hierop tegen zou zijn.